Şanzıman nedir, çeşitleri nelerdir *** 2022

Şanzıman, Vites kutusu olarak da adlandırılmaktadır. Motordan alınan güç, bu parçaların yardımı ile
tekerleklere, sürücünün istediği şiddet ve oranla iletilir. İçerisinde miller, dişliler ve vites
çatalı bulunur. Motordan gelen devir ve tork kuvveti, şanzımana iletildikten sonra belirlenen
vitese göre değiştirilir. Bu şekilde aracın torku veya hızı ayarlanabilir.
Diferansiyelde biriken güç ise yine aks adı verilen parçalar sayesinde aracın tekerleklerine
aktarılır. Böylece araç hareket kabiliyetini kazanır. Bir başka deyişle, şanzıman aracınızın
hareket edebilmesi noktasında önemli işleve sahiptir. Şanzıman motorun işlevini daha ferah,
tehlikesiz, ve ekonomik yerine getirebilmesi için gereklidir. Motoru zorlamadan tekerleklerin
devir hızının kademeli olarak yükseltilmesi ya da alçaltılması işleminde şanzıman sürücünün
işini kolaylaştırır. Aynı zamanda, aracın geri gitmesini, ileriye gitmesini, hızın sabit bir şekilde
kalmasını ve yüksek hıza çıkıldığında yakıt tasarrufunu sağlamaktadır.
Basit bir şekilde özetlemek gerekirse araç içerisinde bulunarak, motordan aldığı gücü,
tekerleklere ileten bir parçadır. Hepsinin genel işlevi aynı olsa da, kendi içerisinde farklılıkları
olan bazı şanzıman türleri vardır. Bu şanzıman türlerinden bir alt başlıkta bahsettik.

CVT Şanzıman nedir?

“Sürekli Değişken Kademeli Şanzıman” olan vites kutusu türüdür. Adı üstünde sürekli
değişkenlik gösteren, oranlı bir şanzıman türüdür. İki adet kasnaktan ve üzerinde yer alan
zincirden meydana gelen kusursuz bir yapıdır. Bu kasnaklar, sürüş durumuna göre büyüyüp
küçülebilir. Bu şekilde vites aralığı belirlenmiş olur. Otomatik, yarı otomatik ya da düz vitese
sahip otomobillerden farklı olarak CVT’nin belirli bir vitese çıkması ya da düşmesi gerekmez.
Özet olarak o an ihtiyaç duyulan vites oranına çıkar veya düşer.
CVT’nin sabit aralıklara sahip dişliler yerine ihtiyaca göre çapını büyütüp küçültebilen
kasnaklardan yararlanması sayesinde ise o an ihtiyaç duyulan en doğru vites oranı yakalanır.
Böylece, yüksek verimlilik ile kayıpları minumuma düşürür. CVT şanzıman sıklıkla Japon
otomobil üreticileri tarafından tercih edilir ve bazı otomobiller de hâlâ kullanılmaktadır.

DSG Şanzıman nedir?

DSG Şanzıman çift kavramalı bir şanzıman türüdür. Vitesleri diğer dişli şanzımanlardan daha
hızlı ve komplike bir şekilde değiştirebilen otomatik şanzımandır. Ayrıca çift kavramalı
şanzıman, yani DSG şanzıman otomatik ve düz vites sistemlerine göre daha fazla güç ve daha
iyi bir kontrol sağlamaktadır. Manuel vitesin sürüş yorgunluğunu ve otomatik vitesli
araçlardaki performans problemi ve fazla yakıt tüketimi etkenlerini istemeyenler için DSG
şanzımanlı araçlar, gerçekçi bir çözümdür. Benzer sebeplerle otomatik şanzımanın daha fazla
enerji harcaması durumu da DSG ile bloke edilir.

DSG şanzıman, oldukça düşük yakıt tüketimini beraberinde getirmektedir. Bu tip
şanzımanlarda vites geçişlerinde güç kaybı yaşanmaz. Çift kavrama durumunu yüksek
devirde sürekli bir tepkimeye girerek aracın performansını en üst seviyede tutar. Genellikle
DSG şanzıman, Volkswagen mühendisleri tarafından geliştirilen ve Alman gruba dahil olan
firmalarda kullanılmaktadır.

DTC Şanzıman nedir?

DTC, bir çeşit hızlı kavramalı şanzıman sistemidir. Otomatik şanzımanın sürücünün hızlanma
ve yavaşlama tepkileri algılaması sıralı sisteme göre yani manuel şanzımana göre uzun sürer.
DCT, vites geçişlerinin çok daha seri ve pürüzsüz olmasını sağlar. Dolayısıyla düz vitesli bir
araçla otomatik vitesli bir araç arasındaki performans ve yakıt kaybı açığını minimuma
indirir. Bunun da en büyük nedeni tork konvertörünün çalışma prensibi ile alakalıdır.
Hyundai ve Kia modellerinde kullanılan DCT şanzıman, kullanım tarzına çok daha
dirençlidirler.

Şanzıman yağı ne zaman değişir?

Şanzıman yağı, genel olarak her sistemde olduğu gibi dişli ve rulmanlarının aşınmasını
önleyen ve dişlilerin sağlıklı şekilde çalışmasını sağlayan sıvı maddeye denir. Örneğin,
otomatik vites şanzımanda kullanılan yağ ile, manuel şanzımanda kullanılan yağ tamamen
birbirinden farklıdır. Şanzıman yağı, her araç için farklı bir viskoziteye sahip olduğu için
mutlaka fabrikada konulan şanzıman yağın aynısının kullanılması gerekir.
Şanzıman yağı ne zaman değişir sorusunun cevabı aslında kullanılan vites kutusu ile
doğrudan orantılı olduğunu söyleyebiliriz. Ancak yağ değişimi genellikle belirli bir periyot
halinde gerçekleştirilir. Bu nedenle bu periyotlar kilometre hesabı yapılarak belirlenmiştir.
Normal Şartlarda uzmanlar, 60 bin kilometrede bu yağın değiştirilmesini önermektedir. Yani,
kademeli olarak her 60 bin, 120 bin ve 180 bin kilometrede yağ değişimi yapmak gerekir.

Şanzıman yağı nasıl değiştirilir?

Öncelikle araç lifte kaldırılmalıdır. Sonrasında dikkatlice şanzıman yağ tahliye tapası açılarak
şanzıman yağının bir kaba alınması gerekir. Kabın aldığı yağın miktarı kadar şanzımana yağ
konulması gerekir. Şanzıman yağ değişimde doğru yağın kullanılması vites geçişleri için
büyük önem taşımaktadır. Bundan dolayı şanzıman yağ değişimlerinde doğru yağın
kullanılması vites geçişlerinde sorun yaşamamanıza sebep olacaktır.

Şanzıman yağı bittiği nasıl anlaşılır?

Oldukça önemli ve ihmal edilmemesi gereken bir şey olduğundan dolayı çok dikkatli
olmalısınız. Şanzıman yağı biterse eğer, motor yağında olduğu gibi çubuğu çekerek seviyesini
kontrol edebileceğimiz bir alan ne yazık ki bulunmuyor. Ya da gösterge panelinde herhangi
bir uyarı işareti bulunmamaktadır. Peki ya, şanzıman yağına nasıl dikkat edilmelidir? Eğer
aracınız anormal bir şekilde vites geçişlerinde zorlanıyorsa dikkatli olmalısınız. Çünkü,
devamlı kullandığınız vites te herhangi bir zorlanma, vites geçişlerinde çıkan garip ses
çıkarma ve takılma gibi belirtilerle karşılaşırsanız hiç vakit kaybetmeden profesyonel bir
yardım almalısınız. Ayrıca gözünüz mutlaka aracınızda olsun.
Vites kutusunun içinde dolanan yağ hiçbir durumda kendi kendine bitmez. İçindeki yağ tek
bir şartla kendi kendine bitecektir, o da yağ kaçağıdır. Bir arıza sonucunda yağ kaçağı
oluşmuşsa mutlaka yere kısmen de olsa yağ damlatacaktır. Özellikle de uzun süre park edip
aracınızı kullanmak için tekrar yanına geldiğinizde aracın altını uzaktan dikkatlice gözlemleyin
ve yağ kaçağı gibi bir durumla karşılaşırsanız araca anında müdahale durumunda
bulunmalısınız.